Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach
Dokładna data założenia klasztoru nie jest znana. Pierwszy znany dokument pochodzi z roku 1258, jednak w tradycji rudzkiego konwentu żywe było przekonanie o powstaniu klasztoru już w roku 1252. Pewne jest natomiast, że mnisi przybyli do doliny rzeki Rudy, w miejsce dotąd niezagospodarowane, z małopolskiego Jędrzejowa. To założone po 1147 roku opactwo było z kolei filią burgundzkiego Morimond, po łacinie zwanego Morimundus. Tłumaczy to obecność w herbie klasztoru w Rudach liter MORS. Na pierwotne uposażenie klasztoru składało się prawdopodobnie siedem wsi: Dobrosławice, Jankowice Rudzkie, Maciowakrze, Ruda Kozielska, Stanica, Woszczyce, Zawada Rybnicka i część wsi Pogrzebień. Nie dorównywało ono majątkiem opactw cysterskich na Dolnym Śląsku. Najobszerniejszy przywilej gospodarczy otrzymały Rudy na mocy dokumentu wystawionego przez księcia Władysława Opolskiego w 1258 roku. Dobra nadane cystersom przez władcę zwolnione zostały z danin i posług na jego rzecz. Mnisi, wkrótce po przybyciu do Rud, podjęli akcję kolonizacyjną. W jej efekcie na surowym korzeniu powstało osiem wsi: Bojków, Wójtowa Wieś, Chwałęcice, Stodoły, Zwonowice, a także położone nieopodal Żywca Łodygowice, Pietrzykowice i Wilkowice. Trzy ostatnie utracone zostały wraz z przyłączeniem księstwa oświęcimskiego do Polski w 1457 r.
